Onderzoeksraad: Beperk risico's op botsingen met militair luchtverkeer

In dit artikel:

Op 16 november 2023 kwam het noordelijk van Elburg tot een bijna-botsing tussen een F-16 en een eenmotorig trainingsvliegtuig (Tecnam P‑Mentor) met een instructeur en leerling vanaf Lelystad. Twee F‑16’s vlogen van de Vliehors-range op Vlieland naar vliegbasis Volkel; een van hen kwam dicht in de buurt van de Tecnam. De luchtverkeersleider waarschuwde de F‑16‑piloot, die daarop een uitwijkmanoeuvre uitvoerde. De bemanning van de Tecnam zag het jachtvliegtuig pas op korte afstand na die manoeuvre. Beide vluchten konden daarna zonder verdere incidenten worden voortgezet.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) concludeert na onderzoek dat de ministers van Defensie en van Infrastructuur en Waterstaat risicobeperkende maatregelen moeten nemen om botsingen tussen snelle militaire vliegtuigen en langzaam vliegende civiele toestellen te voorkomen. De OvV waarschuwt dat veranderingen in het luchtruim — zoals de introductie van de F‑35, nieuwe militaire oefengebieden en meer buitenlandse oefeningen — het risico vergroten. Hoewel de kans klein is, kan zo’n aanvaring catastrofale gevolgen hebben, aldus raadslid Erica Bakkum.

De Raad wijst erop dat het ‘see‑and‑avoid’-principe, waarbij piloten elkaar visueel moeten ontwijken in delen van het luchtruim waar luchtverkeersleiding geen scheiding biedt, een terugkerende zwakke schakel is. De OvV benadrukt het belang van een gedegen risicobeoordeling en passende maatregelen (bijvoorbeeld verbeterde coördinatie, ruimtelijke scheiding of betere informatievoorziening) om de veiligheid in dat gedelegeerde deel van het burgerluchtruim te versterken.